İnternet alışverişlerinin hayatımızın merkezine yerleşmesiyle birlikte, tüketicilerin en sık karşılaştığı sorunların başında iade süreçleri ve cayma hakkının sınırları geliyor. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, fiziksel olarak görülmeden alınan ürünlerde tüketiciyi korumak adına geniş haklar tanımıştır. İşte süreçle ilgili tüm detaylar:

1. 14 Günlük Cayma Süresi Ne Zaman Başlar?

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği'ne göre tüketici, 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Bu sürenin başlangıcı şu şekilde belirlenir:

• Ürün (Mal) Alışverişlerinde: Tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar.
• Hizmet Alışverişlerinde: Sözleşmenin kurulduğu gün başlar.
• Çoklu Gönderimlerde: Tek sipariş konusu olup ayrı ayrı teslim edilen mallarda, son malın teslim alındığı gün esas alınır.

Satıcı, cayma hakkı konusunda tüketiciyi bilgilendirmekle yükümlüdür. Eğer bu bilgilendirme yapılmazsa, cayma hakkı süresi 14 günle sınırlı kalmaz ve 1 yıla kadar uzayabilir.

Afra Nur BIYIK

2. "Kargosu Açılan Ürün İade Edilemez" İfadesi Yasal mı?

E-ticaret sitelerinde sıkça karşılaşılan "Ambalajı açılan ürünler iade alınmaz" uyarısı, genel kural olarak hukuka aykırıdır. Tüketici, mağazada olduğu gibi ürünü inceleme hakkına sahiptir. Bir ürünü (örneğin bir telefonu veya kıyafeti) özelliklerini, işleyişini veya uygunluğunu tespit etmek amacıyla ambalajından çıkarmak ve denemek, cayma hakkını ortadan kaldırmaz.

Ancak, ürünün mutat (olağan) kullanımı aşılmışsa ve ürün bu yüzden değer kaybetmişse, satıcı bu değer kaybını tüketiciden talep edebilir.

3. Cayma Hakkının Geçerli Olmadığı İstisnalar

Kanun koyucu, satıcıyı da korumak adına bazı ürün gruplarını iade kapsamı dışında tutmuştur. Ambalajı açıldığı takdirde iade edilemeyen ürünler şunlardır:

• Hijyen Ürünleri: İç çamaşırı, mayo, bikini, kozmetik ve kişisel bakım ürünleri (koruyucu bantları açılmışsa).
• Kopyalanabilir Ürünler: DVD, CD, yazılım programları ve bilgisayar sarf malzemeleri.
• Kişiye Özel Ürünler: Tüketicinin istekleri doğrultusunda hazırlanan (örneğin üzerine isim yazılan) ürünler.
• Çabuk Bozulan Ürünler: Son kullanma tarihi hızlı geçen gıda ürünleri.

4. İade Kargo Ücretini Kim Öder?

Yönetmelikte yapılan son değişikliklerle birlikte, kargo ücreti konusu sözleşme detaylarına bırakılmıştır. Eğer satıcı, ön bilgilendirme formunda "cayma hakkı kullanımında iade kargo ücreti tüketiciye aittir" şeklinde açık bir ibareye yer vermişse ve anlaşmalı kargo firmasını belirtmişse, iade ücretini tüketici ödeyebilir. Ancak ürün ayıplıysa (kusurluysa), kargo ücreti her durumda satıcıya aittir.

5. Para İadesi Ne Zaman Yapılır?

Tüketici cayma hakkını kullandığına dair bildirimi yönelttikten sonra, satıcı 14 gün içinde, kargo bedeli dahil tahsil edilen tüm ödemeleri tüketiciye iade etmekle yükümlüdür. İade, tüketicinin satın alırken kullandığı ödeme aracına uygun şekilde (kredi kartına veya banka hesabına) tek seferde yapılmalıdır.